|
NOKTALAMA İŞARETLERİ
. , : ; - - ?! ? / ( ) ! ‘ “ ……. ! , ; ., “””
Yanlış okumayı önlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, duraklama yerlerini belirlemek, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek için kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir.
NOKTA ( . )
Bitmiş bir cümlenin sonuna konur: Türkçe, eklemeli bir dildir. Kısaltmaların sonuna konur: prof. (profesör), bk. (bakınız), cad. (cadde). Bazı kısaltmalarda nokta kullanılmaz: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), kg (kilogram), cm (santimetre)…
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için kullanılır: 23.05.2005 Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır: Tren 09.15’te kalktı. Arka arkaya sıralanan virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan sadece sonuncu rakama nokta konur: 1, 2 ve 3. maddeler; XII - XIV. yüzyıllar arasında… Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur: I. 1. A. a. Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla kullanılır: 7. (yedinci), IV. (dördüncü).
VİRGÜL ( , )
Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır: Çalışkan, saygılı, zeki, tutumlu bir öğrencidir.
Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır:
Çalıştı, çabaladı, inat etti, amacına ulaştı.
Özne ile yüklem arasına çok sayıda sözcük girmişse özneyi diğer ögelerden ayırmak için kullanılır: Kardeşim, uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra bu akşam geldi. Anlam karışıklığı oluşturabilecek durumlarda kullanılır: Genç, doktora gitti. Hitaplardan sonra kullanılır:
Sayın Başkan, Kıymetli arkadaşım…
Yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmak için konur: Bursa, 23 Mayıs 2005 Sayıların ondalık bölümlerini ayırmak için kullanılır:
25,3 (yirmi beş tam, onda üç)
Ara söz ve ara cümleleri ayırmada kullanılır:
Oraya, tabii ki istiyorsan, hemen gidebilirsin.
İşaret zamirlerini işaret sıfatlarından ayırt etmek için kullanılır: O, adama bir şeyler söyledi. UYARI: İkilemelerin arasına virgül konmaz: yavaş yavaş, mışıl mışıl, koşa koşa… “Ve, veya, yahut” bağlaçlarından önce ve sonra virgül kullanılmaz.
NOKTALI VİRGÜL ( ; )
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. Cümle içinde tür ve grupları birbirinden ayırmak için kullanılır. İzmir’de üzüm, incir, zeytin; Rize’de çay, mandalina yetişir. Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran “ ancak, yalnız, fakat, lakin, çünkü, ama” gibi bağlaçlardan önce konur: Güzel bir tablo; ancak çok pahalı.
“Ama” bağlacının pekiştirme göreviyle kullanıldığı cümlelerde noktalı virgül kullanılmaz.
Sözleri, çok ama çok ağrıma gitti.
Ögeleri arasında virgüller bulunan bir cümlede, özneden sonra konur: Ali; Ahmet, Hasan ve Mahmut’tan borç almış.
İKİ NOKTA ( : )
Açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:
Ünlü harflerimiz şunlardır: a,e,ı,i,o,ö,u,ü.
Örnek verilecek cümlenin sonuna konur:
Sigaranın birçok zararı vardır:kalp çarpıntısı, baş ağrısı, uyku bozuklukları… Başkasının sözü aktarılırken tırnak işaretinden önce konur: Atatürk şöyle diyor: “Beni Türk hekimlerine emanet ediniz.” UYARI: İki noktadan sonraki bölüm cümleyse büyük harfle, cümle değilse küçük harfle başlanır.
Dükkânda çeşitli çiçekler vardı: güller, zambaklar, karanfiller...
|
| Duyuru Panosu |
|
|
